RAHİM TÜPLERİNİN TIKALI OLMASI DURUMUNA DİKKAT!

Rahim tüpleri olarak da bilinen Fallop tüpleri, insan dişi üreme sisteminde yumurtalıklardan uterusa uzanan tüplerdir. Bir uçta spermin rahimden tüpe geçmesini, diğer uçtan ise yumurtalıktan atılan yumurtanın tüp içine geçmesini sağlar. Sperm ve yumurta tüp içinde buluşur ve döllenme burada meydana gelir. Döllenen yumurta yine tüp yardımı ile rahim içine doğru itilir ve rahim duvarına tutunur. Böylece gebelik başlamış olur. Dolayısıyla gebelik oluşmasında tüpler oldukça önemli bir role sahiptir. 

2- Tıkanıklık kısırlığa sebep olur mu? 

Eğer bir kadında her iki tüp de tıkalı ise, sperm ve yumurta hiçbir zaman buluşamayacaktır ve bu durumda da doğal yollardan gebelik mümkün olmayacaktır. Bazen tüpler tıkalı olmasa bile, geçirilmiş enfeksiyonlara bağlı olarak, aşırı derecede genişlemiş ve içi iltihaplı sıvı ile dolmuş olabilir. Bu durumda da tüpler görevini yapamayabilir ve doğal yolla gebelik oluşmayabilir. 

3- Tüpler neden tıkanır? 

Fallop tüplerinin tıkanmasına yol açan sebeplerin bazıları şöyledir: 

· Pelvik enfeksiyon (PİD) · Gonore (ya da sık bilinen adıyla bel soğukluğu) ve klamidya gibi enfeksiyon hastalıkları, ilerleyerek tüplere ulaşabilir ve tüplerin tıkanmasına sebep olabilir. Bu enfeksiyonlar bazen kişide ciddi bir hastalık tablosu oluşturmaksızın sessiz seyreder ve tüpleri tıkayarak kısırlığa neden olabilir. · Endometriozis (çikolata kisti hastalığı): Bu hastalıkta karın zarı ve karın içi organlarında yaygın yapışıklık oluşabilir. Bu yapışıklıklara bağlı olarak tüpler görevlerini yapamaz hale gelebilir. 

· Geçmişte karın ameliyatı öyküsü: Karın ameliyatına bağlı gelişebilen yapışıklıklar nedeniyle tüplere serbest geçiş bozulabilir. 

· Hidrosalpinks (Fallop tüplerinin sıvı ile tamamen dolması, genişlemesi ve görev yapamaz hale gelmesi durumudur.): Bu durumda aslında tüp tıkalı olmasa bile, görevini yapamaz hale gelmesi sebebiyle doğal yollardan gebelik elde edilemeyebilir. 

4- Tüplerin tıkalı ya da açık olduğunu anlamak için ne yapılır? 

Tubal açıklığın test edilmesi için bazı yöntemler mevcuttur: 

*Histero-salpingo-grafi: HSG ya da rahim filmi olarak da bilinir. Genellikle anestezi altında uygulanır. Radyoopak bir sıvı rahim boşluğuna verilir ve bu sıvının tüplerden geçip karın boşluğuna rahatça ulaşıp ulaşmadığı değerlendirilir. Bu sayede olası bir tıkanıklık tespit edilmiş olur. Oldukça pratik ve başarılı bir yöntemdir. Fakat sıvının tüplerden geçişi esnasında ağrı ortaya çıkabilir. Bu nedenle işlem genellikle anestezi altında tamamlanır. Rahim filmi sonrası kişiler çalışma hayatlarına aynı gün dönebilir. 

*Ultrason: Ultrason ancak hidrosalpinks gibi aşırı büyümüş ve sıvı dolu tüpleri saptamada faydalıdır. Fakat eğer tüpler normal boyutlarda ise, tüplerde bir tıkanıklık olup olmadığını saptamada ultrason tek başına yetersiz kalacaktır. 

*Kapalı ameliyat (Laparoskopi) ile tüplerin değerlendirilmesi: Laparoskopi ameliyatında göbek deliğinin hemen altından 1 cm ’lik bir kesi ile karın boşluğuna bir kamera yerleştirilir. Aynı zamanda bir kateter yardımı ile rahim ağzından rahim içine boyar bir madde (çoğu zaman bu amaçla metilen mavisi kullanılır) gönderilir. Eğer metilen mavisi sıvısı rahim boşluğunu doldurup, sonrasında tüpleri geçip karın içine dökülürse, bu karına yerleştirilen kamera ile gözlenir ve tüplerin açık olduğu tespit edilmiş olur. 

Bu yöntem tüplerin açıklığını değerlendirmede altın standarttır ve HSG ye göre daha başarılıdır. Ayrıca eğer tüplerde tıkanıklık tespit edilirse, eş zamanlı olarak bu tıkanıklığın açılması da laparoskopi sayesinde yapılabilir. Ancak bu yöntem en nihayetinde bir ameliyattır ve HSG’ den daha zahmetlidir. HSG’ den sonra kişiler hemen çalışma hayatlarına geri dönebilir ancak laparoskopi sonrasında bir gün hastanede kalınması gerekir. Bu nedenle tüplerin tıkalı olup olmadığını değerlendirmede ilk seçenek çoğu zaman HSG’ dir. Fakat daha ileri inceleme için bazen HSG sonrasında laparoskopiye de başvurulabilir.

5- Her iki tüp de tıkalıysa ne yapılabilir? 

* Tıkalı tüplerin ameliyat ile açılması  

Bu yöntemde cerrahi olarak tüplerin açılması hedeflenir. Ancak tüpler fonksiyonu olmayan hareketsiz düz borular gibi düşünülmemelidir. Tüpler, döllenmiş yumurtanın hareketini (transportunu) sağlayan bir faaliyet içinde olmalıdır. Bir tüpte olan tıkanıklık cerrahi olarak açılsa bile, tüpün transport faaliyeti bozulmuş olabilir. Bazen tüp ameliyat ile açılsa bile, o tüpte dış gebelik gelişebilir. Ayrıca ameliyat ile tıkalı tüplerin açılması her zaman başarılı olmamaktadır. Eğer tüplerde ileri derecede deformasyon mevcutsa, tüp açma ameliyatının başarısı oldukça azalmaktadır. Bu nedenle günümüzde her iki tüpü de tıkalı olan kişilerde ilk tercih bazen tüp bebek yöntemi olabilir. 

*Tüp bebek yöntemi  

İVF ( Tüp bebek yöntemi), yumurtanın sperm tarafından vücut dışında (laboratuvar ortamında) döllenmesi ve sonrasında döllenmiş yumurtanın (zigot) başarılı bir gebelik amacıyla hastanın rahmine transfer edilmesidir. Böylece bu yöntemde tüplere ihtiyaç kalmamaktadır. 

GÜNDEM, 17 Şubat 2022 15:52